ข้อสอบ
วิชาบริการการพยาบาล หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 การสร้างเสริมประสิทธิภาพการบริหารงาน
ข้อ 1 นักศึกษาจงค้นคว้างานวิจัย/วิทยานิพนธ์ ที่เกี่ยวข้องกับ empowerment หรือ motivation ในเชิงบริหารงานการพยาบาล (50 คะแนน)
เรื่อง ผลของการสร้างพลังอำนาจในการเตรียมความพร้อมผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลังต่อความรู้ การรับรู้ และการปฏิบัติตัวเพื่อฟื้นสภาพหลังผ่าตัด
วิจิตรา เชาว์พานนท์ ศษ.ม. (การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์)
สุวรรณา วิภาคสงเคราะห์ ศษ.ม. (สุขศึกษา)
สาลินี ไทยธวัช วท.ม. (สาธารณสุขศาตร์)
1.1 สรุปเป็นบทความวิชาการ ความยาวไม่เกิน 1 ½ หน้ากระดาษ A4
ตอบ
จากการศึกษาผลของการสร้างพลังอำนาจในการเตรียมความพร้อมผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลังต่อ
ความรู้ การรับรู้ และการปฏิบัติตัวเพื่อฟื้นสภาพหลังผ่าตัด ของวิจิตรา เชาว์พานนท์ ,สุววรณา วิภาคสงเคราะห์ และสาลินี ไทยธวัช,(2552) โดยประยุกต์แนวคิดการสร้างพลังอำนาจ(empowerment)ของGibson กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ป่วยที่เข้ารับการผ่าตัดกระดูกสันหลังในสถาบันประสาทวิทยา ระหว่างเดือนสิงหาคม 2551 ถึง กุมภาพันธ์ 2552 จำนวน 70 ราย แบ่งเป็นกลุ่มทดลองจำนวน 35 ราย กลุ่มควบคุมจำนวน 35 ราย โดยใช้แผนการทดลองแบบ nonrandomized control group pretest-posttest design วิธีดำเนินการวิจัยประกอบด้วย 4 ขั้นตอน โดยกิจกรรมสร้างพลังอำนาจได้แก่ 1) การสร้างสัมพันธภาพ 2) ประเมินปัญหาและความต้องการของผู้ป่วย 3) เสริมสร้างแหล่งพลังอำนาจโดยการสร้างเสริมความรู้และการรับรู้ให้กับผู้ป่วย 4) เสริมสร้างพลังอำนาจผู้ป่วยในการฝึกปฏิบัติด้วยตนเองและคงไว้ซึ่งพลังอำนาจด้วยตนเอง เครื่องมือในการวิจัยประกอบด้วย 1) แบบบันทึกส่วนบุคคล 2) แบบสอบถามความรู้การปฏิบัติตัวก่อนและหลังการผ่าตัดกระดูกสันหลัง 3) แบบสอบถามการรับรู้การปฏิบัติตัวก่อนและหลังการผ่าตัดกระดูกสันหลัง 4) แบบบันทึกข้อมูลการปฏิบัติตัวเพื่อฟื้นสภาพหลังผ่าตัด 5) คู่มือการเตรียมความพร้อมสำหรับผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลัง 6) วีดิทัศน์การเตรียมความพร้อมสำหรับผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลัง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป โดยใช้สถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติทดสอบที (t-test)
ผลการวิจัยพบว่า ผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลังที่ได้รับการสร้างพลังอำนาจ 1) มีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้การปฏิบัติตัวก่อนและหลังผ่าตัดกระดูกสันหลังสูงกว่ากลุ่มที่ได้รับการพยาบาลตามปกติ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 2) มีค่าเฉลี่ยคะแนนการรับรู้การปฏิบัติตัวก่อนและหลังผ่าตัดกระดูกสันหลังสูงกว่ากลุ่มที่ได้รับการพยาบาลตามปกติอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และ 3) มีความสามารถในการปฏิบัติตัวเพื่อฟื้นสภาพหลังผ่าตัดสูงกว่าที่ได้รับการพยาบาลตามปกติ แสดงให้เห็นว่า การสร้างพลังอำนาจเป็นกิจกรรมการที่ช่วยส่งเสริมความรู้ การรับรู้การปฏิบัติตนก่อนและหลังผ่าตัดและความสามารถในการปฏิบัติตัวเพื่อฟื้นสภาพหลังผ่าตัดของผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลังได้
จากการศึกษาของวิจิตรา เชาว์พานนท์ ,สุววรณา วิภาคสงเคราะห์ และสาลินี ไทยธวัช,(2552) จะเห็นได้ว่าการทำแนวคิด ทฤษฎีการเสริมสร้างพลังอำนาจมาใช้เพื่อให้ตัวบุคคลเกิดความรู้สึกเห็นความสามารถ สมรรถนะในตัวเองและสามารถให้ความร่วมมือในการบริการงานพยาบาลได้จริง ซึ่งในตัวบุคคลนั้นๆเกิดความเชื่อมั่นในตนเองมองเห็นความสามารถที่มีอยู่ในตนเองและรู้สึกว่าตัวเองมีอำนาจสามารถควบคุมความเป็นอยู่ในชีวิตของตนเองได้ และส่งผลให้งานบริการด้านการพยาบาลเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
1.2 กรอบแนวคิด ทฤษฎีที่ใช้ในการวิจัย
คณะผู้วิจัยได้ประยุกต์แยวคิดการสร้างพลังอำนาจ(empowerment) ของGibson โดยมีกิจกรรมการสร้างพลังอำนาจ 4 กิจกรรม คือ (1) การสร้างสัมพันธภาพ (2) การประเมินปัญหาและความต้องการของผู้ป่วย (3) การเสริมสร้างแหล่งพลังอำนาจโดยการสร้างเสริมความรู้ และการรับรู้ให้กับผู้ป่วย และ (4) การเสริมสร้างพลังอำนาจผู้ป่วยในการฝึกปฏิบัติด้วยตนเองและคงไว้ซึ่งพลังอำนาจด้วยตนเอง
ตอบ ทฤษฎีการเสริมสร้างพลังอำนาจ ของกิบสัน
จากการศึกษาของวิจิตรา เชาว์พานนท์ ,สุววรณา วิภาคสงเคราะห์ และสาลินี ไทยธวัช,(2552) คณะผู้วิจัยได้นำแนวคิดการสร้างพลังอำนาจของกิบสัน มาประยุกต์ใช้ในการจัดกิจกรรมการพยาบาลโดยพยาบาลเปฌนผู้ช่วยเหลือ ผู้สนับสนุน ผู้สอน ผู้ให้คำปรึกษา ผ่านกระบวนการเผชิญปัญหาของผู้ป่วยซึ่งประกอบด้วยกลไกการควบคุมและกลไกการคิดรู้ซึ่งจะช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจกระบวนการของการพัฒนาศักยภาพของตนเองในการแก้ไขปัญหาและช่วยให้ผู้ป่วยรับรู้ว่าตนสามารถจัดการกับสถานการณ์หลังการผ่าตัดกระดูกสันหลังได้
กิบสัน (Gibson, 1991) ได้กล่าวถึงการเสริมสร้างพลังอำนาจว่า เป็นแนวคิดที่อธิบายกระบวนการทางสังคม การแสดงถึงการยอมรับและชื่นชม การส่งเสริม การพัฒนาและเสริมสร้างความสามารถของบุคคลในการตอบสนองความต้องการของตนเองและแก้ปัญหาด้วยตนเอง รวมถึงความสามารถในการใช้ทรัพยากรที่จำเป็นในการดำรงชีวิต เพื่อให้เกิดความรู้สึกเชื่อมั่นในตนเองและรู้สึกว่าตนเองมีอำนาจสามารถควบคุมความเป็นอยู่หรือวิถีชีวิตของตนเองได้
พลังอำนาจ หรือ power เป็นคำนาม หมายถึง คุณลักษณะที่แสดงถึงความสามารถ ความมีอิทธิพล หรือมีอำนาจในการควบคุม และตัดสินใจในเรื่องต่างๆ ส่วนคำว่าการมองอำนาจหรือการให้พลังอำนาจไปสู่บุคคลที่มีพลังอำนาจด้อยกว่าเพื่อให้บุคคลสามารถกระทำสิ่งต่างๆได้ด้วยตนเอง(Llewellyn,1989)
พลังอำนาจเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็นต่อชีวิตของบุคคล การมีพลังอำนาจเป็นสิ่งที่มีความหมายและมีคุณค่าต่อความเป็นบุคคลอย่างมาก เป็นพลังผลักดันที่ก่อให้เกิดการแสวงหา การปฏิบัติงานหรือการกระทำสิ่งที่ดีที่สุดตามความสามารถและศักยภาพ ส่งผลให้บุคคลเกิดการพัฒนาตนเองในทุกๆด้าน รู้สึกมีความหวัง มีพลังในตนเองไม่ท้อถอย สามารถจัดการและควบคุมตนเอง ตลอดจนสามารถมีชีวิตอยู่ได้อย่างมีศักดิ์ศรีท่ามกลางปัญหา อุปสรรคที่เกิดขึ้น นอกจากนี้การมีพลังอำนาจยังสามารถช่วยขจัดความขัดแย้งในตนเองได้จึงกล่าวได้ว่าพลังอำนาจเป็นสิ่งจำเป็นต่อบุคคลในการปฏิบัติงานให้ประสบผลสำเร็จ (ฟาริดา อิบราฮิม,2532 ; Gibson,1995 ; Gilbert,1995 ; Gray,Doan & Church,1990)
ข้อ 2 นับตั้งแต่วินาทีนี้เป็นต้นไป ถึงสิ้นเทอมปีการศึกษาภาคเรียนที่ 1/2553 นักศึกษาจงวิเคราะห์ตนเองในเรื่องส่วนตัว การศึกษาในเทอมนี้ (25 คะแนน)
2.1 ตั้งเป้าหมายวัตถุประสงค์ที่ต้องการทำให้บรรลุผลสำเร็จ
ตอบ การอ่านหนังสือเพื่อเตรียมสอบใบประกอบวิชาชีพในเดือนมีนาคมให้ได้แปดวิชาพร้อมกับอ่านหนังสือรายวิชาที่เรียนตลอดปีการศึกษาเพื่อให้สอบผ่านทั้ง Midterm and final
2.2 ใช้หลักการในการบริหารเวลาจัดทำตารางการทำงาน การเรียน เพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามที่ต้องการ
ตอบ ส่งอาจารย์ทางเมลล์นะคะ
ข้อ 3 จากการที่นักศึกษาขึ้นฝึกปฏิบัติงานที่ตึกผู้ป่วยทุก Area ให้นักศึกษาทบทวนสถานการณ์ที่เป็นปัญหาขัดแย้ง (conflict) ในเชิงบริหาร 1 สถานการณ์ (25 คะแนน)
สถานการณ์
โรงพยาบาลแห่งหนึ่งที่ข้าพเจ้าได้มีโอกาสไปฝึกปฏิบัติงาน ครั้งหนึ่งได้มีเหตุการณ์คือ พยาบาล ก.เพิ่งย้ายมาทำงานที่หอผู้ป่วยในได้หนึ่งสัปดาห์และยังคงปฏิบัติหน้าที่เป็น member ตลอดสัปดาห์ พยาบาล ข.เป็นพยาบาลที่ทำงานในหอผู้ป่วยนี้มานานแล้วไม่ยอมช่วยเหลือการทำงานเลย คือพยาบาล ข.เป็น leader แต่แบ่งภาระหน้าที่ที่ leader ควรทำให้พยาบาล ก. ทำแทน เวลารับประทานอาหารต้องผลัดกันพักระหว่างพยาบาล ก.และพยาบาล ข.แต่พยาบาล ข.กลับลงพักช่วงเวลาเดียวกันที่พยาบาลก.พักทำให้จำนวนพยาบาลที่ต้องอยู่ดูแลผู้ป่วยน้อยลง การทำงานก็ล่าช้า เช่น แจกยากิน ฉีดยา เป็นต้น จนวันหนึ่งพยาบาลก.เหนื่อยจากการทำงานที่สมาชิกในทีมก็มีน้อยอยู่แล้วแต่กลับไม่ร่วมด้วยช่วยกันทำงาน ทำให้เกิดการทะเลาะกันในเวรเช้าต่อบ่าย ซึ่งข้าพเจ้าได้รับรู้จากพยาบาล ก.ที่เล่าให้ฟัง
3.1 ถ้านักศึกษาดำรงบทบาทหัวหน้าฝ่ายการพยาบาล หัวหน้าตึก หัวหน้าเวร หัวหน้าทีม และอยู่ในสถานการณ์นั้นๆ นักศึกษาจะแก้ไขสถานการณ์นั้นอย่างไร
ตอบ หัวหน้าฝ่ายการพยาบาล : ไกล่เกลี่ยความขัดแย้งโดยซักถามเหตุผลจากทั้งสองฝ่าย และตักเตือนพยาบาล ข.ให้มีความรับผิดชอบมากขึ้นหากเป็นความจริงและมอบหมายให้หัวหน้าตึกคอยให้การดูแลควบคุม อาจมีการประชุมกันในองค์กรเพื่อจัดกิจกรรมสร้างสัมพันธ์ระหว่างเพื่อนร่วมงานในหอผู้ป่วยต่างๆ เช่นกีฬา หรืออื่นๆ เพื่อให้สมาชิกในองค์กรเกิดความรักใคร่กลมเกลียวกันมากขึ้น
หัวหน้าตึก : สอบถามเหตุผล ไต่สวนความถูกผิดและสาเหตุความขัดแย้ง ว่าเกิดจากอะไรเพื่อแก้ไขให้ตรงจุดกล่าวตักเตือนพยาบาลทั้งสองฝ่ายให้มีความรับผิดชอบและเห็นอกเห็นใจกันให้มากขึ้น จัดประชุมกลุ่มภายในหอผู้ป่วยเพื่อกำหนดเป้าหมายการทำงาน บทบาท หน้าที่ ความรับผิดชอบของแต่ละฝ่าย แต่ละตำแหน่งให้มีความชัดเจนมากที่สุด จัดเวรให้มีการสับเปลี่ยนหมุนเวียนกันในการทำงานเพื่อให้เกิดความเห็นอกเห็นใจกันและลดปัญหาความขัดแย้งระหว่างบุคคล และอาจจะจัดให้มีกิจกรรมสานสายสัมพันธ์ระหว่างเพื่อนร่วมงานภายในตึกผู้ป่วย
หัวหน้าเวร : ไต่สวนความผิด ถามเหตุผลจากทั้งสองฝ่ายเพื่อให้เกิดความยุติธรรมและกล่าวตักเตือนให้รู้เฉพาะในเวร ให้ทั้งพยาบาล ก และ ข.ปรับความเข้าใจกัน ชี้แจงบทบาทหน้าที่ของแต่ละคนให้เกิดความเด่นชัด และย้ำเรื่องความรับผิดชอบโดยเปิดโอกาสให้ทั้งสองคนได้เสนอข้อคิดเห็นระบายความรู้สึก และวางเงื่อนไขว่าจะไม่เกิดเรื่องแบบนี้ขึ้นอีก ครั้งที่สองไม่เช่นนั้นจะรายงานหัวหน้าตึก
หัวหน้าทีม : แก้ไขข้อขัดแย้ง ชี้แจงเหตุผลและบทบาทหน้าที่ให้ทั้งสองฝ่ายรับทราบเกิดความเข้าใจ ให้ปรับความเข้าใจกันและหากิจกรรมให้ทั้งสองได้ร่วมด้วยช่วยกันทำเพื่อให้เกิดความสามัคคี หากไม่ดีขึ้นรายงานหัวหน้าเวร (กรณีที่หัวหน้าเวรไม่ทราบเรื่องมาก่อน)
3.2 นักศึกษาจะหาแนวทางป้องกันไม่ให้สถานการณ์นี้เกิดขึ้นอีกได้อย่างไร
ตอบ
- กำหนดเป้าหมายในการทำงานของหอผู้ป่วย การพยาบาลผู้ป่วย ให้เกิดความชัดเจนมากที่สุด พร้อมทั้งบทบาทหน้าที่ที่แต่ละคนได้รับมอบหมาย ให้มีความรับผิดชอบในหน้าที่ของตนเพื่อลดปัญหาความขัดแย้งและงานบรรลุเป้าหมายที่วางไว้
- เน้นให้สมาชิกทีมรับทราบเป้าสูงสุดของการปฏิบัติงานว่ามีเป้าหมายเดียวกันให้ทุกคนมีความสามัคคีและช่วยเหลือกันและกัน
- จัดให้มีการสับเปลี่ยนเวรในการทำงานเพื่อลดปัญหาการขัดแย้ง ความไม่เข้าใจกันระหว่างบุคคล เพื่อให้เกิดความเห็นใจซึ่งกันและกัน
- ผู้บริหารควรจัดสรรทรัพยากรให้เพียงพอต่อความต้องการใช้งาน เพื่อลดความตึงเครียดในการทำงานของบุคลากรและบรรลุเป้าหมายสู.สุดที่วางไว้ร่วมกัน
- ส่งเสริมให้มีการสร้างมนุษยสัมพันธ์ที่ดีต่อกันในการประสานงานระหว่างทีมหรือหน่วยงานอื่นๆเพื่อให้เกิดความรักใคร พึงพอใจ สามัคคีกัน เพื่อให้การทำงานมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุด
.gif)
